Wstęp
Zestaw ćwiczeń został opracowany dla uczniów, którzy z różnych powodów nie radzą sobie z nauką lub nie są w stanie opanować wiadomości przekazywanych na zajęciach. Są to dzieci z klas I-III, które wykazują opóźnienia rozwoju i trudności w nauce czytania i pisania. Uczniowie ci są kierowani do Poradni Psychologiczno – Pedagogicznej. Na podstawie wydanych opinii i orzeczeń o zaistniałych zaburzeniach oraz o obniżeniu wymagań programowych do minimum programowego, uczniowie objęci zostają pomocą na zajęciach wyrównawczych. Trudności w uczeniu się uwarunkowane są:
- zaburzeniami spostrzeżeń wzrokowych
- zaburzeniami spostrzeżeń słuchowych
- opóźnieniem i zaburzeniem rozwoju ruchowego
- zaburzeniami rozwoju mowy
- zaburzeniami rozwoju procesów emocjonalno – motywacyjnych.
Ćwiczenia dla uczniów o specyficznych trudnościach w nauce obejmują stymulowanie i usprawnianie zaburzonych funkcji rozwojowych. Ćwiczenia podzielono na 5 grup:
- ćwiczenia analizy i syntezy wzrokowej
- ćwiczenia pamięci wzrokowej
- ćwiczenia analizy i syntezy słuchowej
- ćwiczenia rozwijające sprawność graficzną i manualną oraz koordynację wzrokowo – ruchową
- ćwiczenia reedukacyjne na materiale literowym
Do każdego zestawu ćwiczeń opracowano szereg pomocy, które mogą być inspiracją do tworzenia różnych zabaw . Środki dydaktyczne powinny umożliwić manipulowanie materiałem: zestawianie, wyodrębnianie, porządkowanie, dobieranie i porównywanie. Aby proces nauki przebiegał pomyślnie należy pamiętać o urozmaiceniu materiału. Zapobiega to znużeniu a sprzyja skupieniu uwagi. Nauczyciel powinien także w umiejętny sposób motywować uczniów, stosować zachęty, pochwały i nagrody. Proponować zadania możliwe do wykonania, aby uczeń mógł poczuć swój mały sukces, oceniać tak, aby uwzględniać postępy i budzić ambicje do dalszej pracy. Zestaw ćwiczeń dla uczniów o specyficznych trudnościach w nauce wykorzystywany jest do opracowywania planów zajęć wyrównawczych dla każdego poziomu. O kolejności, które ćwiczenia i w jakiej kolejności będą realizowane decyduje nauczyciel – terapeuta.
I. ĆWICZENIA ANALIZY I SYNTEZY WZROKOWEJ
1. Różnicowanie i identyfikacja obrazków
- analizowanie, poszukiwanie i wskazywanie różnic na obrazkach
- odnajdywanie jednakowych obrazków w zestawie
- dobieranie obrazków w pary /wzg. różnych kryteriów/
Pomoce: domino obrazkowe, loteryjki obrazkowe, zestawy obrazków, obrazki z różnych czasopism dziecięcych
2. Dobieranie jednakowych figur lub składanek figur geometrycznych
- wyszukiwanie odpowiednich figur geometrycznych w rozsypance i ich układanie wg wzoru / nakrywka /
- wyszukiwanie odpowiednich części i układanie figur geometrycznych wg wzoru
- segregowanie figur geometrycznych wg kształtu, wielkości, barwy lub wg kształtu i wielości itp.
- odnajdywanie w zestawie jednakowych figur lub układów figur geometrycznych
Pomoce: zestaw różnobarwnych i zróżnicowanych pod względem wielkości figur / koła, kwadraty, trójkąty, prostokąty, romby, trapezy, owale/ loteryjki z pojedynczymi figurami, z układami figur/ barwne i jednobarwne/ domina geometryczne/
3. Dobieranie zbiorów liczbowych
- segregowanie obrazków wg wielkości zbiorów
- dobieranie zbiorów liczbowych poprzez porządkowanie
Pomoce: loteryjki liczbowe, domino liczbowe, loteryjka ,,Liście” i ,,Figury liczbowe”, kwadrat magiczny, ,,Kolorowa łączka”, gry.
4. Układanie obrazków z części
- układanie obrazka wg kolorowego wzoru /figury geometryczne/
- układanie obrazka wg wzoru – obrazka
- układanie z przypomnieniem
- układanie bez wzoru
Pomoce: układanki obrazkowe, pocztówkowe i klockowe, album wzorów i odpowiednio przygotowany zestaw obrazków.
5. Dobieranie części do całości
- dobieranie brakującej części obrazka
- dobieranie brakujących dwu części obrazka
Pomoce: zestawy odpowiednio przygotowanych obrazków lub pocztówek, gry np. ,, ZOO”.
6. Układanie całości z elementów
- układanie wg wzoru
- z przypomnieniem
- samodzielne komponowanie
Pomoce: przebijanka, układanka magnetyczna, układanka z plastikowych gwoździków.
7. Odtwarzanie układanek przestrzennych wg modelu Pomoce: komplety klocków drewnianych i plastikowych, układanki konstrukcyjne ,,Młody budowniczy”, ,,Budownictwo”
8. Różnicowanie liter i figur literopodobnych bez nazywania dźwiękowego
ĆWICZENIA PAMIĘCI WZROKOWEJ
1. Odtwarzanie z pamięci eksponowanych przedmiotów oraz stosunków przestrzennych między nimi.
- zapamiętywanie jak największej liczby przedmiotów i wskazywanie po krótkiej przerwie miejsc, na których leży
- przedstawianie dwukrotne tych samych przedmiotów, ale w zmienionych układach – wskazanie różnic w układach przedmiotów
- odtwarzanie wszystkich poprzednich układów
Pomoce: dowolnie wybrane znane przedmioty /klocek, ołówek, gumka, kredka/ zestawy figur geometrycznych.
2. Odtwarzanie z pamięci przedmiotów znajdujących się na wcześniej eksponowanych obrazkach.
- zapamiętywanie jak największej ilości przedmiotów na obrazkach i wyliczanie ich po pewnej przerwie,
- wyszukiwanie różnic między obrazkami i omawianie ich po krótkiej przerwie
Pomoce: zestaw obrazków
II. ĆWICZENIA ANALIZY I SYNTEZY SŁUCHOWEJ
1. Przekształcanie zdania i wyrazu mówionego w układ przestrzenny
- układanie podpisów do obrazków z zastępowaniem wyrazów zdania odcinanymi paseczkami papieru
Pomoce: zestaw obrazków, paski papieru do odcinania.
2. Odtwarzanie rytmu
- odtwarzanie przez wystukiwanie przedstawionego układu rytmu,
- przekształcanie podanej struktury dźwiękowej w formie układu przestrzennego,
- przekształcanie układów przestrzennych elementów w struktury dźwiękowe
Pomoce: cymbałki, tamburyno, bębenek, klocki.
3. Podział słów na sylaby
- uzupełnianie drugą sylabą słowa dwusylabowego bez zbiegu spółgłosek / z jednoczesnym pokazaniem nazywanego przedmiotu/,
- samodzielny podział na sylaby wyrazów dwusylabowych,
- podział na sylaby wyrazów wielosylabowych,
- dzielenie wyrazu na sylaby połączone z przeliczaniem sylab i zaznaczaniem ilości sylab w postaci ilości krążków układanych na kartonie.
Pomoce: zestaw obrazków, loteryjki obrazkowe, kartoniki i krążki do przeliczania sylab, zabawy, sztafeta sylabowa, gra w karty.
4. Podział wyrazów na głoski / w oparciu o obrazki, bez obrazków/
- wydzielanie samogłoski na początku sylaby lub wyrazu / w oparciu o obrazki, ze słuchu/ np. oko,
- wydzielanie spółgłoski na końcu wyrazu – sylaby zamkniętej / w oparciu o obrazki, ze słuchu/ np. las,
- wydzielenie spółgłosek na początku wyrazu np. kot,
- reagowanie na wyraz zaczynający się określoną głoską,
- wyodrębnianie kolejnych głosek w wyrazie / przestrzenne zaznaczanie pozycji głosek przez wystukiwanie palcami/
- wskazywanie przedmiotów na obrazku wg podanej głoski,
- wyszukiwanie i wycinanie obrazków zaczynających się na określoną głoskę,
- przeliczanie głosek w wyrazie i zaznaczanie ich ilości krążkami.
Pomoce: zestawy obrazków, loteryjki obrazkowe, instrumenty perkusyjne, zabawy dydaktyczne: w sklep, ZOO, co wiezie okręt, imiona, schematy graficzne wyrazów.
5. Synteza głosek podanych ze słuchu / w oparciu o obrazki, bez obrazków/
6. Synteza słów wielosylabowych
- rysowanie linii falistych,
- rysowanie pojedynczych kształtów graficznych,
- rysowanie ciągów kształtów graficznych,
- kreślenie linii zamkniętych /baloniki, kłębuszki/itp.
- łączenie liniami ukośnymi zaznaczonych punktów.
Pomoce: arkusze i szerokie paski /12 na 40/ papieru pakowego, tablica szkolna, farby klejowe, plakatówki, pędzle, kredki świecowe, węgiel, pisaki, kolorowa kreda.
2. Obrysowywanie figur geometrycznych
Pomoce: szablony w/w figur oraz liter, arkusze papieru z bloku, kredki świecowe i ołówkowe, pisaki, papier kolorowy, zeszyciki z wzorami układów figur geometrycznych.
LITERATURA:
Bogdanowicz M., O dysleksji, czyli specyficznych trudnościach w czytaniu i pisaniu – odpowiedzi na pytania rodziców i nauczycieli.
Szurmiak M., Podstawy reedukacji uczniów z trudnościami w czytaniu i pisaniu.
Gąsawska T., Stępkowska Z. , Praca wyrównawcza z dziećmi trudności w czytaniu i pisaniu.
Opolska T., Pokonujemy trudności w czytaniu i pisaniu (przegląd metod pracy korekcyjno – kompensacyjnej).
Czajkowska I., Herda K., Zajęcia korekcyjno – kompensacyjne w szkole.
Opracowała Katarzyna Dworak- nauczyciel nauczania zintegrowanego w ZSO w Rzucowie. |